اظهارنظر امیرعبداللهیان درباره معضلات زیست محیطی غرب آسیا

به گزارش راهبرد معاصر، پیام حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به نخستین کنفرانس ملی دیپلماسی و چالش‌های فرامرزی زیست محیطی که امروز (یکشنبه) هفتم اسفند ماه در محل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد، توسط رضا نجفی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه قرائت شد.

وزیر خارجه در این پیام عنوان کرده است: ظرفیت‌های محیط زیست و توانایی آن برای بازسازی خود، با حجم تخریب ناشی از دست اندازی بشر به این موهبت الهی همخوانی ندارد. نتیجه زیاده خواهی و بی مهری بشر به طبیعت، چالش‌های متعددی است که در حال حاضر مردم جهان از سطوح محلی تا بین‌المللی با آن دست به گریبان هستند.

وی‌ می‌افزاید: دخالت‌های انسانی در چرخه‌های طبیعی محیط زیست و تخریب وسیع آن، از جمله مدیریت نامناسب منابع آبی، منابع انرژی و تخریب سرزمینی سبب شده‌اند تا توسعه و امنیت جوامع دستخوش نگرانی‌های واقعی و فوری شود. از دیگر سو مداخلات نظامی، جنگ و تروریسم مثلث شومی را شکل داده‌اند که در کنار تمامی آثار ویران کننده خود، تخریب گسترده محیط زیست و از بین بردن زیرساخت‌ها را به دنبال داشته است.

در پیام وزیر خارجه با بیان اینکه دخالت خارجی، پدیده تروریسم و ایجاد ناامنی در برخی کشورهای منطقه همه توجهات و منابع محدود این کشورها را به خود معطوف کرده و چالش‌های زیست محیطی به اندازه کافی مورد توجه قرار نمی‌گیرند، عنوان شده است: این وضعیت، مدیریت پایدار محیط زیست را با موانع جدی روبرو ساخته و تخریب سرزمینی را شدت بخشیده است در منطقه غرب آسیا جنگ‌ها و بحران‌های چند دهه اخیر، سازوکارهای منطقه‌ای و زیرساخت‌های موجود برای همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله محیط زیست را تضعیف کرده و یا از بین برده‌اند.

وی می‌افزاید: این درگیری‌ها آثار دهشتناکی بر محیط زیست منطقه که بایستی به عنوان یک کلیت واحد دیده شود، تحمیل کرده است، نابودی منابع آبی و تالاب‌ها، آسیب به منابع زیستی و تخریب سرزمینی به گونه‌ای بوده است که در بهترین حالت نیازمند دهه‌ها همکاری نزدیک منطقه‌ای برای بازسازی این منابع هستیم.

در این پیام آمده است: در این کنفرانس چالش نوظهور و فرامرزی تغییرات اقلیم، طوفان‌های گرد و غبار، آلودگی دریایی و آلودگی رودخانه‌های مرزی که مناطق گسترده‌ای از جهان و منطقه اطراف کشور ما را دستخوش تبعات ناگوار خود ساخته، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا راه‌حل‌هایی برای کاهش تبعات و مدیریت این چالش‌های بزرگ زیست محیطی از طرف کارشناسان ارائه شود. از آنجا که چالش‌های زیست محیطی رابطه‌ای تنگاتنگ با دیگر مسایل اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی، سیاسی - امنیتی و همچنین فرهنگی دارند، هرگونه همکاری در سطح منطقه‌ای نیازمند حمایت و همراهی نهادهای ذیربط داخلی و کارگزاری‌های بین‌المللی برای فراهم کردن منابع مالی و ارائه و انتقال فناوری‌های لازم و همچنین ظرفیت سازی جهت تحکیم و تداوم این همکاری‌ها است.

• برخی از کشورهای توسعه یافته سیاست‌های غیرقانونی خود نظیر تحریم‌های یکجانبه را حتی بر حوزه‌هایی چون همکاری‌های محیط زیستی تحمیل می‌کنند

وزیر خارجه در این پیام با بیان اینکه جای تاسف است که دولت‌های توسعه یافته که بیشترین سهم را در مداخلات نظامی و بزرگترین نقش را در آلودگی محیط زیست به ویژه تغییرات اقلیمی داشته‌اند، بر خلاف تعهدات مندرج در قراردادهای بین‌المللی، به مسؤولیت‌های تاریخی خود توجهی ندارند، خاطرنشان کرده است: تاسف‌بارتر آنکه برخی از این کشورها سیاست‌های غیرقانونی خود نظیر تحریم‌های یکجانبه را حتی بر حوزه‌هایی چون همکاری‌های محیط زیستی تحمیل می‌کنند، در حالی که این همکاری‌ها خیر و منفعت جهانی را تعقیب می‌کند.

وزیر خارجه در این پیام می‌افزاید: در سطح منطقه‌ای گام‌های کوچکی برای نشان دادن اراده سیاسی جمعی به منظور پرداختن به فوری‌ترین چالش‌های زیست محیطی و مدیریت منابع به منظور تأمین همه جانبه حقوق نسل فعلی و آینده برداشته شده است. به هرحال اجرایی کردن این توافقات علاوه بر اراده سیاسی نیازمند منابع و همکاری مناسب و ضروری در حوزه‌های فنی، فناوری و ظرفیت سازی است. برای مثال تغییرات اقلیمی یکی از عوامل گسترش و افزایش تکرار و قدرت طوفان‌های گرد و غبار هستند. این تغییرات بر الگوهای بارشی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای منشاء این طوفان‌ها تأثیرات ناگواری داشته است.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه به هر حال تغییرات اقلیمی به تنهایی برای توجیه این وضعیت کفایت نمی‌کند، عنوان کرده است: تغییر اقلیم در کنار دخالت‌های بیش از اندازه و سوءمدیریت بشر در کنترل منابع آبی سبب بروز این وضعیت دشوار شده است.

وی با بیان اینکه در کشور ما آسیب‌های زیست محیطی از جمله تبعات ناشی از تغییر اقلیم، طوفان‌های گرد و غبار و کمبود منابع آبی به موضوعی روزمره برای مردم بعضی از استان‌ها بدل شده و تأثیرات ناگواری را در این مناطق به جا گذاشته است، می‌افزاید: جابه‌جایی جمعیت با تبعات درازمدت اجتماعی و اقتصادی تنها یکی از چالش‌های پیش رو است. مشارکت و همکاری نهادهای ذیربط داخلی در زمینه‌هایی چون امحای فقر، تامین امنیت غذایی و بهداشت، مدیریت پایدار منابع آب و جلوگیری از تخریب سرزمینی، حفاظت از محیط زیست و رشد و توسعه اقتصادی می‌تواند کاهش اثرات بحران‌های زیست محیطی را به همراه داشته باشد.

* تصویب چندین قطعنامه در مجمع عمومی
در این پیام آمده است: وزارت امور خارجه در تلاش بوده تا در زمینه مقابله با طوفان‌های گرد و غبار و تغییرات اقلیمی نهادهای ذیربط بین الدولی و بین‌المللی و همچنین منطقه‌ای را بسیج کند و تاکنون با پیگیری‌های کشورمان چندین قطعنامه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، برنامه محیط زیست سازمان ملل و کمیسیون منطقه‌ای ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه به تصویب رسیده است.

وی می‌افزاید: امیدوارم این قطعنامه‌ها ،الهام بخش فعالیت‌ها و اقدامات نهادها و کارگزاری‌های بین‌المللی برای مقابله با بحران‌های زیست محیطی باشند و این گردهمایی نیز بتواند ابتکارها و راه‌حل‌های مناسبی در این خصوص ارائه کند.

در پیام وزیر امور خارجه آمده است: وزارت امور خارجه آماده پیگیری همکاری‌های دو و چندجانبه در راستای توسعه پایدار با کشورهای منطقه است و این همکاری‌ها را برای ایجاد ثبات و آینده بهتر برای تمامی مردم منطقه مفید می‌داند.

رئیس دستگاه دیپلماسی با ذکر این نکته که تبعات و معضلات زیست محیطی منطقه تنها متوجه چند کشور خاص نیست؛ بلکه تمامی منطقه غرب آسیا را متأثر کرده و توسعه و رفاه مردم این منطقه را دستخوش ناملایمات جدی کرده است، خاطرنشان کرده است: سیل و خشکسالی، مرزهای سیاسی یا ملاحظات سیستم‌های سیاسی را رعایت نمی‌کنند. پرهیز از همکاری‌های زیست محیطی برای هیچ کشوری چاره ساز نیست. این چالش‌ها در درازمدت و در فقدان همکاری به بحران‌های زیست محیطی بدل می‌شوند که هزینه‌های بسیار زیادی را بر همه کشورهای منطقه تحمیل خواهد کرد.

در پایان این پیام عنوان شده است: امیدوارم شاهد توسعه معنادار این همکاری‌ها بین دولت‌های منطقه باشیم. کنفرانس ملی دیپلماسی زیست محیطی می‌تواند پیش درآمدی بر برگزاری کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار در سال آینده در کشورمان باشد. کنفرانسی که وفق قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل و با هدف تعمیم همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه برگزار خواهد شد./ فارس